Viêm Phổi Ở Chó – Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Khi tìm hiểu chung về hệ thống hô hấp, bạn sẽ thấy nó được chia thành hai phần dựa trên chức năng và khu vực có liên quan trong các bệnh lý. Phần đường hô hấp trên bao gồm mũi, xoang mũi, họng. Phần đường hô hấp dưới bao gồm khí quản, các đường dẫn khí nhỏ (phế quản và tiểu phế quản) và các phế nang (các túi khí nhỏ nằm sâu trong mô phổi nơi việc trao đổi oxy xảy ra). 

Hình ảnh phổi chó

I. Bệnh viêm phổi ở chó

Nói một cách chính xác, viêm phế quản phổi là tình trạng viêm cả phổi và đường thở (phế quản và tiểu phế quản), còn viêm phổi là tình trạng viêm nhiễm ở phổi hoặc đường hô hấp dưới. 

Viêm phế quản phổi là tình trạng tổn thương cấp, lan tỏa cả phế nang, mô kẽ lẫn phế quản. Đây là tình trạng viêm nhiễm khá phức tạp, ảnh hưởng đến cả phế quản lẫn phế nang trong phổi.

Viêm phổi là một bệnh cảnh lâm sàng do tình trạng thương tổn tổ chức phổi (phế nang, tổ chức liên kết kẻ và tiểu phế quản tận cùng) như phổi bị viêm, mà chủ yếu ảnh hưởng đến các túi khí nhỏ được gọi là phế nang.

Hiểu rõ được tiến trình của bệnh viêm phổi ở chó và vị trí tổn thương sẽ cho bác sĩ thú y đưa ra tiên lượng tốt hơn.

II. Nguyên nhân gây ra bệnh viêm phổi ở chó

Nói chung, viêm phổi là phản ứng của các mô hoặc tế bào đối với tổn thương, kích ứng hoặc nhiễm trùng. Sẽ có một vài nguyên nhân sau đây: 

1. Viêm phổi ở chó do nhiễm vi khuẩn

• Hầu hết các trường hợp viêm phổi ở chó là do nhiễm vi khuẩn. Các vi khuẩn phổ biến nhất gây ra bệnh viêm phổi ở chó là Bordetella bronchiseptica, Streptococcus zooepidemicus, Pasteurella multocida, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli và Mycoplasma.

• Vi khuẩn Bordetella bronchiseptica rất dễ lây lan và có thể dễ dàng lây lan sang những con chó khác. Nó thường gây ra ‘ho cũi chó’, nhiễm trùng khí quản và phế quản, nhưng có thể lan sâu hơn vào phổi, đặc biệt là ở chó già hoặc trẻ, hoặc chó có hệ thống miễn dịch bị suy giảm. Hầu hết các nguyên nhân khác của viêm phổi do vi khuẩn không đặc biệt lây cho những con chó khác.

Có thể bạn quan tâm: Chó bị xuất huyết đường ruột 

2. Viêm phổi ở chó do virus

Đôi khi, chó phát triển bệnh viêm phổi do vi khuẩn như một bệnh nhiễm trùng thứ cấp. Trong trường hợp này, nguyên nhân chính hoặc cơ bản là do nhiễm virus như cúm, parainfluenza, hoặc adenovirus loại 2 ở chó. 

3. Viêm phổi ở chó do Nấm

Chó có thể hít phải các bào tử nấm xâm nhập vào phổi và gây viêm phổi. Loại nấm phổ biến nhất có thể làm được điều này được gọi là Blastomycosis. Các sinh vật nấm khác có thể gây viêm phổi ở chó là các loài Aspergillus, Coccidioides immitis, Histoplasma capsulatum và Cryptococcus neoformans. Những con chó có hệ thống miễn dịch suy yếu có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng này cao hơn.

4. Viêm phổi ở chó do chất kích thích

Các chất kích thích hít phải, chẳng hạn như chất độc trong môi trường, khói thuốc lá, và các hoá chất làm sạch có thể gây ra nhiều chứng viêm ở đường hô hấp dưới của chó. Điều này có thể dẫn đến viêm phổi “kích thích” và cũng có thể dẫn đến viêm phổi do vi khuẩn thứ phát.

5. Viêm phổi ở chó do bít tắc đường thở

Viêm phổi do ngạt thở xảy ra khi chó vô tình hít phải dị vật. Nguyên nhân phổ biến nhất của là do hút các mảnh thức ăn bị nôn ra. Những con chó hay bị nôn mửa có nguy cơ mắc bệnh này, cũng như những con chó có bất thường ở cổ họng hoặc thực quản. 

III. Triệu chứng của bệnh viêm phổi 

Có một vài triệu chứng phổ biến của bệnh viêm phổi ở chó sau đây:

• Sốt cao
• Khó thở
• Giảm khả năng chịu đựng khi tập luyện
• Ho
• Chảy nước mũi
• Thở to, thở nhanh
• Chán ăn
• Sụt cân
• Mất nước
• Nếu tình trạng nặng gây thiếu oxy trong máu có thể dẫn đến hôn mê

Sốt cao là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh viêm phổi

IV. Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm phổi ở chó

• Bác sĩ thú y sẽ dựa trên triệu chứng của các dấu hiệu được liệt kê ở trên, kết hợp với kết quả khám lâm sàng, đặc biệt nếu nghe thấy âm phổi bất thường khi kiểm tra ngực chó bằng ống nghe.

• Một vài xét nghiệm cận lâm sàng có thể được chỉ định để xác định chẩn đoán và loại trừ các bệnh khác có thể gây ra các triệu chứng, bao gồm:

1. Xét nghiệm sinh lý và sinh hoá máu

Các xét nghiệm máu này sẽ đánh giá sức khỏe chung của chó loại trừ các bệnh ký sinh trùng như giun tim hoặc giun phổi. Trong trường hợp cần thiết, các bác sĩ sẽ chỉ định những chỉ số cần xét nghiệm cụ thể mở rộng để chẩn đoán và hỗ trợ chẩn đoán phân biệt

2. Chụp X quang lồng ngực (X quang phổi)

Chụp X-quang để tìm kiếm các dấu hiệu thay đổi đặc trưng ở phổi. Ngoài ra phim X-quang rất hữu ích để phát hiện bệnh tim và các bệnh khác của phổi.

Chụp X-quang phổi có thể chẩn đoán bệnh viêm phổi ở chó

3. Xét nghiệm tế bào học

Bằng cách lấy các mẫu tế bào tại phổi thông qua nội soi phế quản: Một máy ảnh sợi quang nhỏ được gọi là ống soi phế quản được sử dụng để kiểm tra trực tiếp bề mặt bên trong của đường thở khi con chó đã được gây mê. Sau khi hoàn thành việc kiểm tra trực quan, các mẫu tế bào học (mẫu tế bào lót phế quản và tiểu phế quản) có thể được thu thập để kiểm tra bằng kính hiển vi và nuôi cấy vi khuẩn và kiểm tra độ nhạy.

4. Rửa khí quản

Chó cưng sẽ được sử dụng thuốc an thần hoặc gây mê, một ống thông mỏng, mềm dẻo, vô trùng được đưa vào khu vực cần kiểm tra. Một lượng nhỏ chất lỏng vô trùng được dội mạnh vào khu vực đó và sau đó được hút ngược ra ngoài ngay lập tức. Dịch thu hồi có chứa chất nhầy và một số lượng nhỏ tế bào có thể được nuôi cấy vi sinh vật và kiểm tra dưới kính hiển vi.

V. Điều trị bệnh viêm phổi ở chó

Khi việc chẩn đoán bệnh viêm phổi ở chó không được xác nhận bởi xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn và độ nhạy của chúng, liệu pháp kháng sinh hàng đầu cho chó bị viêm phổi chính là việc bác sĩ thú y phải đưa ra những phác đồ thông minh để khoanh vùng vấn đề.

– Lựa chọn kháng sinh ban đầu nên cung cấp phạm vi hoạt phổ rộng cho các sinh vật có khả năng xảy ra cao nhất, lưu ý đến khả năng nhiễm trùng đa vi khuẩn. Kháng sinh hợp lý ban đầu nên có phổ rộng có hiệu quả chống lại cả vi khuẩn gram âm và gram dương. 

– Đường dùng kháng sinh cho bệnh nhân viêm phổi tùy thuộc vào mức độ bệnh. Nếu cơ thể con chó khá khỏe mạnh, không có dấu hiệu giảm oxy máu, ăn uống tốt và năng động thì dùng kháng sinh đường uống là phù hợp. Các lựa chọn đường uống đầu tiên tốt cho một bệnh nhân viêm phổi không nhiễm trùng huyết ổn định có thể bao gồm

+ Amoxicillin hoặc amoxicillin / clavulanate

+ Fluoroquinolones

+ Trimethoprim / sulfa

– Nếu con chó biếng ăn, sốt hoặc giảm oxy máu thì có lẽ nên nhập viện để dùng kháng sinh đường tiêm, lý tưởng nhất là tiêm tĩnh mạch. Ở một bệnh nhân ốm, không hợp lý khi dựa vào sự hấp thu thuốc từ đường tiêu hóa có thể có tưới máu kém và nhu động thấp. Các thuốc thường dùng:

+ Penicillin được kết hợp với aminoglycosid, tác dụng hiệp đồng mang lại khả năng bao phủ phổ rộng tuyệt vời trong các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp nghiêm trọng. 

+ Ticarcillin là một penicillin bán tổng hợp, khi được sử dụng kết hợp với clavulanate, có thể là một lựa chọn đường tiêm tốt cho bệnh viêm phổi nặng. 

+ Các loại thuốc beta lactam mới khác như imipenem cũng đang được cung cấp. 

+ Các cephalosporin thế hệ đầu tiên như cephalexin, không có phổ gram âm thích hợp cho bệnh nhân bị viêm phổi nghiêm trọng nếu được sử dụng một mình. Chúng nên được kết hợp với các aminoglycosid để có phổ hiếu khí rộng hơn.

+  Ngoài ra, có thể xem xét các cephalosporin thế hệ thứ hai hoặc thứ ba. 

+ Fluoroquinolon rất hữu ích vì tính hiệu quả và khả năng phân phối tuyệt vời vào các tế bào và mô của phổi. Nếu có lo ngại về chức năng thận, nên sử dụng fluoroquinolone hoặc kháng sinh beta lactam phổ mở rộng thay cho aminoglycosid. 

Liệu pháp kháng sinh đường tiêm, nên được tiếp tục sử dụng cho đến khi con vật không còn giảm oxy máu và có chức năng đường tiêu hóa bình thường. Khi quá trình oxy hóa trở lại bình thường và con vật ăn uống tốt thì có thể thay kháng sinh đường uống và con vật có thể được xuất viện.

> Xem thêm các chương trình khuyến mãi tại Bệnh Viện Thú Y PetHealth